Τί είναι η εργοσπιρομετρία;

Η εργοσπιρομετρία ή πιο σωστά καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης (ΚΑΔΚ) είναι μία πολύ χρήσιμη και απλή διαδικαστικά εξέταση. Με αυτήν παίρνουμε πληροφορίες για τη λειτουργία οχι μόνο της καρδιάς και των πνευμόνων, αλλά για το σύνολο του οργανισμού, τόσο κατά την ηρεμία αλλά κυρίως κατά την άσκηση. Να αναφέρουμε ότι η εργοσπιρομετρία αποτελεί τμήμα της καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κοπώσεως. Στην κλινική πράξη χρησιμοποιείται στη διάγνωση, στην εκτίμηση της βαρύτητας και της πρόγνωσης διαφόρων νοσημάτων, καθώς και στην αξιολόγηση της θεραπείας. Χρησιμοποιείται επίσης στη μέτρηση του βασικού μεταβολισμού (τόσο κατά την ηρεμία αλλά και κατά την άσκηση) αλλά και σε όλα τα επαγγελματικά αθλητιατρικά κέντρα για την εκτίμηση της φυσικής κατάστασης των αθλητών  Πώς διενεργείται η εργοσπιρομετρία;

Η δοκιμασία διενεργείται είτε σε εργομετρικό ποδήλατο (κυκλοεργόμετρο) είτε σε κυλιόμενο τάπητα και καταγράφονται μετρήσεις από το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό, το κυκλοφορικό και το μυοσκελετικό σύστημα. Στα πνευμονολογικά ιατρεία της δοκιμασίας προηγείται συνήθως η σπιρομέτρηση. 

Ποιές παράμετροι καταγράφονται κατά την καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως;

1. Αέρια αίματος και γαλακτικό οξύ
2. Αρτηριακή πίεση
3. Ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας
4. Ηλεκτροκαρδιογράφημα κοπώσεως
5. Καρδιακή συχνότητα
6. Μεταβολικές παράμετροι όπως κατανάλωση οξυγόνου (VO2) και αποβολή διοξειδίου του άνθρακος (VCO2), αναερόβιο ουδό (AT) και ο κατά λεπτό εκπνεόμενος όγκος αέρα (VE)
7. Οξυμετρία (οξυγόνο αίματος)

Ποιοί έχουν ιατρική ένδειξη να υποβληθούν σε καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως;

Η εργοσπιρομετρία, σε σύνθετες ή σοβαρές νόσους, μπορεί να υποδείξει τόσο το πάσχον σύστημα (πχ καρδιά ή πνεύμονες) αλλά και να εκτιμήσει (ποσοτικοποιήσει) το βαθμό και τη σοβαρότητα που αυτό πάσχει. Ιατρική ένδειξη για να υποβληθούν σε καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως έχουν όσοι παρουσιάζουν:

• Δύσπνοια προσπαθείας αγνώστου αιτιολογίας
• Ελάττωση της ικανότητας για άσκηση
• Νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος:
  • Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
  • Εκτεταμένες βρογχιεκτασίες
  • Κυστική ίνωση
  • Άσθμα στην άσκηση
  • Πνευμονική υπέρταση
  • Πνευμονική ίνωση
• Νοσήματα του καρδιαγγειακού:
  • Στεφανιαία νόσος
  • Καρδιακή ανεπάρκεια
• Προεγχειρητική εκτίμηση κινδύνου πχ
  • Καρκίνος του πνεύμονα
  • Μεταμόσχευση καρδιάς ή πνευμόνων
• Προγράμματα αποκατάστασης
• Εκτίμηση της αναπηρίας

Ποιοί άλλοι μπορεί να υποβληθούν σε καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως; Εκτός από τις ιατρικές ενδείξεις, όπως αναφέρθηκαν προηγουμένως σε εργοσπιρομετρία μπορεί να υποβληθούν και άλλες ομάδες του πληθυσμού για εκτίμηση του βαθμού λειτουργίας διαφόρων παραμέτρων του οργανισμού.

• Αθλητές
  • Έλεγχος της φυσικής κατάστασης
  • Έλεγχος της αποτελεσματικότητας της προπόνησης σε διαδοχικές μετρήσεις
  • Καθορισμός του είδους της άσκησης (αερόβια, αναερόβια)
  • Καθορισμός του προπονητικού προγράμματος και της βέλτιστης έντασης της άσκησης
  • Μέτρηση βασικού μεταβολικού ρυθμού (Resting Metabolic Rate kcal/h) για σχεδιασμό της διατροφής
• Παχύσαρκοι
  • Μέτρηση βασικού μεταβολικού ρυθμού (Resting Metabolic Rate, kcal/h) για σχεδιασμό διαιτολογικού προγράμματος
  • Έλεγχος της φυσικής κατάστασης
  • Καθορισμός προγράμματος άσκησης
  • Έλεγχος του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος

Είναι επικίνδυνη εξέταση;

Η εξέταση είναι ασφαλής με σπάνια ανεπιθύμητα συμβάντα τα οποία συμβαίνουν σε ποσοστά ίδια με αυτά της καρδιολογικής δοκιμασίας κοπώσεως (κοινώς test κοπώσεως). Σύμφωνα με διεθνείς κλινικές μελέτες, η πιθανότητα θανάτου είναι λιγότερο από 0.01% (δηλαδή 1 σε 10.000 περιστατικά), ενώ αρρυθμίες δυνητικά απειλητικές για τη ζωή, όπως π.χ. η κοιλιακή μαρμαρυγή, εμφανίζονται με πιθανότητα 0.05% (δηλαδή 5 σε 10.000 περιστατικά). Βέβαια τα ποσοστά αυτά δεν είναι τα ίδια σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού (πχ καρδιοπαθείς και αθλητές).

Ποιός αξιολογεί τα αποτελέσματα της εργοσπιρομετρίας;

Καθώς η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως είναι μία σύνθετη εξέταση που αξιολογεί παραμέτρους από πολλά συστήματα του σώματος, για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων χρειάζεται η αντίστοιχη ομάδα. Ο πνευμονολόγος, ο καρδιολόγος, ο παθολόγος ή ο χειρουργός είναι από τις κύριες ιατρικές ειδικότητες που εμπλέκονται στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ανάλογα με την ένδειξη. Επίσης ο διαιτολόγος, ο εργοφυσιολόγος, ο γυμναστής ή ο προπονητής είναι μία άλλη ομάδα η οποία συχνά καλείται όχι μόνο να ερμηνεύσει αλλά και να δράσει σύμφωνα με τα αποτελέσματα της δοκιμασίας. Αυτός όμως που θα αναλάβει να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα ή να θέσει διάγνωση πρέπει να είναι απόλυτος γνώστης της εξέτασης, να έχει εμπειρία και τριβή τόσο με τη διαδικασία της διενέργειας αλλά και της ερμηνείας των αποτελεσμάτων. Το ίδιο έμπειρος και γνώστης πρέπει να είναι και αυτός που θα κληθεί να τροποποιήσει είτε τη φαρμακευτική αγωγή ενός ασθενούς, είτε το διαιτολόγιο ενός ατόμου που θέλει να χάσει βάρος είτε το πρόγραμμα προπόνησης ενός αθλητή.